SARUHANLI - İstanbul Bilgi Üniversitesi Psikolojik Danışmanlık Merkezi Müdürü ve Psikoloji Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Zeynep Maçkalı, özellikle kuzey yarım kürede kış aylarında hemen hemen 3 kişiden birinde 'kış bunalımı' görülebildiğini belirterek, 'Bazı günler kendimizi daha isteksiz, daha az enerjik hissetmemiz normaldir. Ancak bu durum en az 2 hafta boyunca her gün devam ediyorsa, kişi normalde yapmayı sevdiği aktivitelere dair motivasyon hissedemiyorsa ve hayattan zevk alamama gibi şikayetler yılın hep aynı döneminde (özellikle kış aylarında) oluyorsa bir ruh sağlığı uzmanıyla görüşülmesi uygun olacaktır.' ifadelerini kullandı.
İstanbul Bilgi Üniversitesi'den yapılan açıklamada, daha karanlık ve bulutlu günlerin artmasıyla insanların, güneş ışınlarıyla temasının azaldığı, havaların soğuması ve günlerin giderek kısalmasıyla isteksiz ve keyifsiz hissedilmeye başlandığı, 'kış bunalımı' veya 'kış hüznü (winter blues)' olarak bilinen bu durumun, genellikle kasım aylarında başladığı ve kış mevsimi sona erene kadar devam edebildiği bildirildi.
Açıklamada görüşlerine yer verilen İstanbul Bilgi Üniversitesi Psikolojik Danışmanlık Merkezi Müdürü ve Psikoloji Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Maçkalı, özellikle kuzey yarım kürede kış aylarında hemen hemen 3 kişiden birinde kış bunalımının görülebildiğini belirterek, şunları kaydetti:
'Gün ışığının ayrıca uyku-uyanıklık döngümüzü etkileyen içsel saatimiz (sirkadyen ritmimiz) üzerinde de etkisi vardır. Bu ritmi dengede tutabilmek için hafta boyunca aynı zamanda yatıp aynı zamanda kalkmaya gayret etmek, yemek düzeninde de benzer bir düzeni gözetmek önemlidir. Kış bunalımında/hüznünde kış ayları boyunca hissedilen üzüntü ve kimi zaman sıkıntı hali daha belirgindir. Üzüntü, keyifsizlik gibi hislerle baş etmek için alkole yönelmemek de bu ritmin dengede kalabilmesi bakımından yapılabilecekler arasında. Alkol, sinir sistemi üzerinde baskılayıcı bir etkiye sahip olduğundan alkol alındıktan bir süre sonra daha kötü hissedebiliriz. Ayrıca, uyku kalitesini de düşürdüğünden alkol alındıktan sonraki günlerde (alınan alkolün miktarına da bağlı olarak) gün boyu uyku ihtiyacı olabilir. Uykuya dalmakta zorluk ile uyku düzenindeki değişiklik, sabahları yataktan çıkmakta da zorluğa dönüşebilir. Kış bunalımı yaşarken, kişi kendisini keyifsiz hissetse dahi yapması gereken gündelik işlerini, kimi zaman zor da olsa tamamlayabildiğinde hissedilen memnuniyet psikolojik gücün yeniden kazanılması sürecinde önemli.'
- Kış bunalımıyla baş etmek için öneriler
Zeynep Maçkalı, kış bunalımı yaşayan kişilerin genellikle geceleri uykuya dalmakta zorluk çektiklerini, iştahlarında değişim olabildiğini, yoğun karbonhidrat içeren çikolata, makarna, pasta gibi besinlere yönelme eğilimleri bulunduğunu ve kilo alımı yaşayabildiklerini, ayrıca devamlı yorgun hissetmekten ve enerjilerinin düşük olduğundan da bahsettiklerini aktardı.
Maçkalı, kış bunalımıyla baş etmek için şu önerilerde bulundu:
'En önemlisi, yaşam düzeninize dikkat etmelisiniz. Sirkadyen ritmin dengesini korumak için aynı saatte yatıp aynı saatlerde kalkmaya gayret etmek, düzenli ve dengeli beslenme ilk akla gelenler olacaktır. Olabildiğince güneş ışığı almaya çalışmak, düzenli egzersiz yapmak, gün içinde hareket etmenizi sebep olacak şeyler yaratmak, örneğin köpeğinizi gezdirmek veya bulaşıkları makineye kaldırırken veya bulaşıkları yıkarken müzik dinleyip dans etmek, kendinizi daha iyi hissetmenize yardımcı olacaktır. Sevdiğiniz, yanında rahat hissettiğiniz insanlarla vakit geçirmek, en azından buna gayret etmek de ruh haliniz üzerinde olumlu bir etki uyandıracaktır. Yaşam düzeninizde yaptığınız değişiklikleri sürdürebilmeniz için size iyi gelen şeylerin neler olduğu üzerine düşünmeniz de farklı günlerde farklı denemeler yapabilmeniz için olanak sağlayacaktır. Bazı günler kendimizi daha isteksiz, daha az enerjik hissetmemiz normaldir. Ancak bu durum en az 2 hafta boyunca her gün devam ediyorsa, kişi normalde yapmayı sevdiği aktivitelere dair motivasyon hissedemiyorsa ve hayattan zevk alamama gibi şikayetler yılın hep aynı döneminde (özellikle kış aylarında) oluyorsa bir ruh sağlığı uzmanıyla görüşülmesi uygun olacaktır.'
